Kırım’da tiyatro çok eski dönemlerden beri icra edilen bir sanat dalıdır. Antik Heresones kentinde yapılan kazılarda Kırım’da 2500 yıl öncesine ait tiyatro eserlerinin sahnelendiğine dair bulgulara rastlanmıştır. Ünlü gezgin İbn-i Batuta, Evliya Çelebi ile 16.yy’da Polonya’nın Kırım elçiliğini yapan Martin Bronevski’nin seyahatnamelerinde Kırım’da tiyatro eserlerinin sahnelendiği belirtilmektedir. İsmail Bey Gaspıralı tarafından neşredilmekte olan Tercüman Gazetesi’nin 1886 yılına ait nüshalarına göre de Bahçesaray’da Kırım Tatar Milli Tiyatrosu bilfiil faaliyetteydi.

Uzun yıllar zor şartlar altında faaliyetlerini sürdüren milli tiyatro, 1917’de Kırım Demokratik Cumhuriyeti’nin bolşeviklerce yıkılmasının ardından fiilen kapandı. 8 Kasım 1923’te , Kırımtatar Müzik ve Tiyatro Topluluğu adıyla yeniden kuruldu. II. Dünya Savaşı sırasında perdelerini bir kez daha kapatmak zorunda kalan topluluk, 18 Mayıs 1944’te Kırım Tatarlarının maruz bırakıldığı toplu sürgün / soykırım sonrasında tamamen ortadan kaldırıldı.

1989’dan itibaren kitleler halinde yeniden Vatan Kırım’a dönmeye başlamalarının ardından bu tarihi topluluk da yeniden perdelerini açtı. Mevcut kadrosu ve kısıtlı imkanlarıyla pek çok eser başarıyla sahneye konulmuş ve kısa zamanda Kırım Tatar kültürünün yaşatıldığı ana merkezlerden biri olma hüviyetini yeniden kazanmıştır.

Milli Tiyatro, pek çok ulusal ve uluslararası tiyatro festivaline de davet edilmiştir. Özellikle 1997’de İskoçya’nın Edinburg kentinde düzenlenen Uluslararası Shakespeare Festivali’nde sergilediği “Macbeth” ile izleyenlerin ve sanat eleştirmenlerinin büyük takdirini toplamıştır.

Arzı Kız oyunundan bir sahne

Kırımtatar Milli Tiyatrosu mensuplarından beş sanatçı, “Ukrayna Devleti’nin Kıymetli Sanatkarı” unvanına, bir sanatçısı da “Ukrayna Kültürüne Hizmet Ödülü”ne layık görülmüşlerdir. Ayrıca topluluğun tüm oyuncularına “Kırım Özerk Cumhuriyeti Özel Hizmet Ödülü” verilmiştir.

Halen Kırım’ın başkenti Akmescit’te değerli sanatkar Nilal Bilal’in yönetiminde faaliyetlerini sürdüren Milli Tiyatro’da yirmi beş oyuncu, yirmi yedi müzisyen, on bale sanatçısı, üç rejisör de dahil olmak üzere toplam yüz yirmi yedi kişi görev yapmaktadır.

Ayrıca Bakınız: http://kirimtatar-teatri.org