Vatan KIRIM Dilde, Fikirde, İşte Birlik!
Kırım Tatar şair, yazar, tercüman, gazeteci. (4 Eylül 1959, Aqqurğan, Özbekistan – 20 Mart 2005, Akmescit, Kırım)
Yunus Qandım, sürgün yeri Özbekistan’da Taşkent vilayetinin Aqqurğan rayonunda doğdu. Oraz Qandım ve Naciye Umer’in 5 çocuğundan biriydi. Babasını küçük yaşta kaybetti.
1981’de Taşkent Devlet Pedagoji Enstitüsü’nün Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. 1981’den eşi Sabriye ve çocukları ile birlikte Vatan Kırım’a göç ettiği 1989 yılına kadar Lenin Bayrağı gazetesinde çalıştı. Kırım’da Dostluq (Qırım) ve Yañı Dünya gazetelerinde gazetecilik yaptı.
Akmescit’teki Kırım devlet Pedagoji ve Mühendislik Üniversitesi’nde Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde hocalık yaptı.
Yunus Qandım’ın “Oquv zalında” adlı ilk şiiri 1979 senesi “Lenin bayrağı” gazetesinde basıldı. Kısa ömrüne çok sayıda eser sığdırdı. Bazı şiirleri 1982’de Taşkent’te yayınlanan “Qarılğaçlar” adlı derlemede yer aldı. Şairin “Sen deñizge beñzeysiñ” adlı ilk şiir kitabı 1988’de çıktı.
Rusça ve Ukrainceden Kırım Tatarcaya çeviriler yaptı. Özbek, Karakalpak, Kazak şairlerinin şiirlerini Kırım Tatarcaya aktardı.
Büyük yazar Cengiz Dağcı’nın Türkiye Türkçesinde yayınlanmış Korkunç Yıllar, Yurdunu Kaybeden Adam, Onlar da İnsandı, Anneme Mektuplar, Hatıralarda Cengiz Dağcı adlı eserlerini Kırım Tatarcasına aktararak yazarın Kırım’da daha çok tanınmasına vesile oldu.
2000 yılında kendisine Ukrayna Devlet Sanatçısı unvanı verildi.
20 Mart 2005’te Akmescit’te vefat etti.
Neşredilen kitapları:
- “Sen Deñizge Beñzeysin”, 1988
- “Qurultay. O Nasıl Olğan Edi”, 1991
- “Sarı An”, 1997
- “Ümüt Yipi”, 2001
- Noman Çelebicihan hakkında monografi “Küreş Meydanını Ot Basmaz”, 2002
- “Yüreknen Qaplanğan Yer”, 2008 (vefatından sonra)
- “Yuqu Yoqtır Közlerde”, 2009 (vefatından sonra)
- “Küneşçik”, 2019 (vefatından sonra)
Bakınız:
Riza Fazıl, Safter Nagayev. Qırımtatar edebiyatınıñ tarihı. – Aqmescit, 2001. – Sayfa 579-581.
