Latin | Kiril | IPA | Latin | Kiril | IPA | |||||||||
1 | A | a | a | A | a | [a] | 17 | M | m | me | М | м | [m] | |
2 | B | b | be | Б | б | [b] | 18 | N | n | ne | Н | н | [n] | |
3 | C | c | ce | ДЖ | дж | [ʤ] | 19 | Ñ | ñ | ng | НЪ | нъ | [ŋ] | |
4 | Ç | ç | çe | Ч | ч | [ʧ] | 20 | O | o | o | О | о | [0] | |
5 | D | d | de | Д | д | [d] | 21 | Ö | ö | ö | O/Ё | o/ё | [ø] | |
6 | E | e | e | Э | э | [e] | 22 | P | p | pe | П | п | [p] | |
7 | F | f | f | Ф | ф | [f] | 23 | R | r | re | Р | р | [r] | |
8 | G | g | ge | Г | г | [g] | 24 | S | s | se | С | с | [s] | |
9 | Ğ | ğ | ga | ГЬ | гь | [ɣ] | 25 | Ş | ş | şe | Ш | ш | [ʃ] | |
10 | H | h | he | Х | х | [x] | 26 | T | t | te | Т | т | [t] | |
11 | I | ı | ı | Ы | ы | [ɯ] | 27 | U | u | u | У | у | [u] | |
12 | İ | i | i | И | и | [i], [ɪ] | 28 | Ü | ü | ü | У/Ю | у/ ю | [y] | |
13 | J | j | je | Ж | ж | [ʒ] | 29 | V | v | ve | В | в | [v], [w] | |
14 | K | k | ke | К | к | [k] | 30 | Y | y | ye | Й | й | [j] | |
15 | Q | q | ka | КЪ | къ | [q] | 31 | Z | z | ze | З | з | [z] | |
16 | L | l | le | Л | л | [l] | ||||||||
Kırım Tatarları hanlık döneminden itibaren Arap alfabesini kullandılar. 1929’da merkezi hükumetin baskısıyla Latin harflerine geçtiler. Bu alfabe Latin/Kiril karışımıyla oluşturulmuştu. Türk Dünyasındaki alfabe parçalanması siyaseti neticesinde 1938 yılında kendileri için uydurulan Kiril alfabesini kullanmak zorunda kaldılar.
30 Haziran 1991 tarihinde toplanan Kırım Tatar Milli Kurultayı Kırım’da Kırım Tatarlarının Latin harflerine geçmesi kararını kabul etmiştir. Ortak Türk Dünyası alfabesi tasarılarına uygun olarak hazırlanan ve Türkiye Türkçesi alfabesine de hayli yakın olan Kırım Tatar alfabesi 31 harften oluşur. 8’i ünlü (sozuq), 23 ünsüz (tutuq) harf bulunur. Â â işareti ayrı bir harf olarak değil, önünde duran kalın sesi yumuşatıcı işaret (“ayırıcı im”, “diacritic”) olarak kullanılır.
Ukrayna devleti 26 Şubat 2021’de işgal altındaki Kırım’ın yerli halkı olan Kırım Tatarlarının Latin alfabesini resmen kabul etti ve bir kararname ile destekleyeceğini ilan etti.
One comment
Pingback: Kişkene Necip – Vatan KIRIM