Vatan KIRIM Dilde, Fikirde, İşte Birlik!
Zühal YÜKSEL.
Alim’in tarihî kahraman olmasıyla ilgili olarak 1848-1849 senelerine ait mahkeme tutanakları bulunmaktadır. Ayrıca Alim’i tanıyanların hatıraları da oldukça önemlidir.
Tarihi malzemelere göre Alim 1816’da (veya 1819’da) Kefe’nin Köpürlü köyünde doğmuştur. Fakir bir köylü olan Azamat akayın çocuğudur. Alim daha çocukken dericilik sanatını öğrenmek maksadıyla deri atölyesinde çalışmaya başlar.72 Akmescit’te yaşayan 52 yaşındaki K.İ. Çernayeva 1939 yılında “Pereval Tübünde” isimli hatıralarında Alim’in bir de kız kardeşinin olduğunu ve bir mirza tarafından kaçırıldığı, engellemeye çalışan Azamat akayın da çubuklatılarak dövüldüğünü, kısa bir zaman sonra Azamat akayın öldüğünü, ve genç kızın da bir müddet sonra ortada bırakıldığını anlatır.73
Mahkeme tutanaklarına göre Alim’in annesinin adı Kerime’dir.
Babası ölen Alim dericilikten sonra ırgatlık yapar.
Akmescit’te yaşayan Halil Appaz ve Cappar beyler 1938’de yazılan “Alim” isimli hatıralarında Alim’in yanında çalıştığı pomeşçiğin kızına aşık olduğunu belirtirler.74 Ancak kızın babası onları ayırır, Alim’i polise teslim eder. Ancak suçsuz yere Alim’in hapsedilmesi sevgilisini çok üzer ve Alim için devamlı bu yırı söyler.
Alim, Alim deyalmam,
Men Alimni köralmam.
Dünya tolu dülber olsa,
Alim kibi tapalmam.
Aman da, Alim, of… of.
Yandım da, Alim, of… of.75
Üzüntüden kahrolan kızın babası ne olduğunu sorunca kız Alim’i sevdiğini ve onun suçsuz yere hapsedildiğini söyler.76 Ancak kızın babası kızının adının çıkmasını istemez ve Alim’i ceza evine göndertir.
Mahkeme tutanaklarına göre ise, Alim cinayetten tutuklanır ve hapsedilmek üzere Bender kalesine gönderilir. Sonra Kişinov garnizonuna gönderilir ve 20 Mayıs 1848’de kaçar.
Gene bu tutanaklara göre eski Kırım yakınlarında kaçtığı Kefe, Akmescit, Kezlev, Perekop, Dnepro ve Herson taraflarında dolanarak yolcuları ve evleri bastığı belirtilir.77
Alim’i yakalamak için mirza ve pomeşçikler çok uğraşırlar yakalandıktan sonra iyice dövülen Alim’e Sibirya’ya sürgün cezası verilir.78 Alim’in son günleri hakkında malzeme yoktur. Ancak folklor eserlerine göre Alim’in tekrar kaçtığı Türkiye’ye gittiği söylenir.79
Alim tarihî şahsiyet olarak Çar hükümranlarına karşı mücadele eden bir halk kahramanıdır. Alim dönem içinde resmî yetkililerce haydut, eşkıya diye isimlendirilmişse de, halkın hafızasında bir kahraman olarak yer almıştır.
72 “Alim”, Qrım Devlet Neşriyatı, 1941, s.44.
73 A.g.e.,s. 109.
74 A.g.e.,s.48.
75 A.g.e.s.50.
76 A.g.e.,s.51
77 A.Fetislâmov, “Alim “, Edebiyat ve Kültura, No: l, 1936.
78 K.Tınçerov ve Y.Bolat, Orta Mektep Içün Edebiyat Dersliği, Simferopol 1940, s. 52.
79 M.Şerlâkov, “Istoriçeskiy Vestnik” 1912, (Lenin Bayrağı’nda tercime etilip basılan makalesinden, No:3,1973.)
Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Ankara 1999 – Cilt.13 Sf.56
